Burun; hava akımının ilk kontrol noktası, filtrasyon, ısıtma ve nemlendirme merkezidir. Septum deviasyonu, konka (burun eti) hipertrofisi, valv darlığı veya travma sonrası şekil bozuklukları; gece boyunca artan dirençle birlikte horlama, ağzı açık uyuma ve sabah yorgunluğu gibi sorunlara yol açabilir. Üst solunum yolundaki bu engeller giderilmediğinde, derin uyku evrelerine geçiş zorlaşır ve gün içi dikkat-odaklanma düşer. Rinoplasti, estetik hedeflerle birlikte fonksiyonel iyileşmeyi de kapsadığında uyku kalitesinde anlamlı bir fark yaratabilir.
Fonksiyonel yaklaşımla planlanan burun estetiği; septum deviasyonunun düzeltilmesi (septoplasti), alt konkalarda küçültme/dengeleme (konkaplasti, radyofrekans), iç-dış nazal valv açılarının desteklenmesi (spreader/alar greftler) ve dar alanların yapılandırılması gibi müdahaleleri içerir. Amaç; nazal hava yolunu anatomik olarak açmak, laminar akımı desteklemek ve gece artan mukozal ödemin etkisini azaltmaktır. Bu kombinasyon, nefes almayı kolaylaştırarak horlama ve apneye eşlik eden üst nazal direnç sendromu bulgularını hafifletebilir.
Uygun adaylarda postoperatif dönemde burun tıkanıklığı skoru düşer, ağız kuruluğu ve sabah baş ağrısı sıklığı azalır. Bazı hastalarda horlama şiddetinde belirgin gerileme gözlenir. Obstrüktif uyku apnesi (OSA) çok etkenli bir durumdur; rinoplasti tek başına ağır OSA’yı “tedavi” etmese de nazal direnci azaltarak CPAP uyumunu artırabilir ve hafif-orta düzeyde semptomlarda anlamlı konfor sağlayabilir. Bu nedenle değerlendirme, kulak-burun-boğaz ve gerektiğinde uyku tıbbı (polisomnografi) iş birliğiyle yapılmalıdır.
Kalıcı burun tıkanıklığı, travma öyküsü, estetik kaygı ile birlikte işlevsel yakınması olan, alerjik rinitin medikal tedaviyle kontrol altına alınabildiği hastalar iyi adaylardır. Muayenede endoskopik değerlendirme, dış nazal valv testleri, gerekirse konka dinamiklerinin gözlemi yapılır. Foto-video analiz ve 3D simülasyon, estetik hedeflerin fonksiyonla dengelenmesini kolaylaştırır. Plan, minimal invaziv ancak yapısal bütünlüğü güçlendiren greft stratejilerine dayanır.
Erken dönemde ödem doğal olup 2–3 haftada belirgin azalır. İlk günlerde başı yüksekte yatmak, tuzlu su ile nazal yıkama, reçeteli spreylerin doğru kullanımı ve sırtüstü pozisyonda uyumak önerilir. Yorucu egzersiz ve sauna-buhar gibi vazodilatasyon artırıcı faktörler kısa süreli kısıtlanır. Genellikle 4–6. haftada sirkadiyen nefes konforu oturur; nihai konturlar ise 6–12 ayda olgunlaşır.
Estetik ve fonksiyonun birlikte ele alındığı rinoplasti, nefes kalitesini artırarak uyku deneyimini iyileştirebilir. Kalıcı ve dengeli sonuçlar için kişiye özel planlama, yapılandırıcı teknikler ve disiplinler arası yaklaşım esastır. Her hasta farklıdır; en doğru karar, muayene ve objektif testlerle birlikte hekim-hasta ortaklığıyla verilir.